رانندگان اتوبوس برون شهری،همسفران دائمی مخاطرات جاده ای

رانندگان اتوبوس برون شهری،همسفران دائمی مخاطرات جاده ای

لباس تیره رنگ جاده که با یک خط سفید ممتد و در بعضی قسمت ها به شکل خطوط بریده، تزئین شده است، از دور دست مانند مار خوش خط و خالی دیده می شود که چشمان رانندگان به دیدن آن عادت کرده است. علاوه بر پیش رفتن در مسیر جاده پرپیچ و خم زندگی باید در پیچ و تاب جاده هایی که به عنوان مسیر حرکت شان تعیین شده است، بتازند و کالا یا مسافرانی را که مسئولیت سنگین آن ها را برعهده دارند، به سلامت به سر منزل مقصود برسانند.

فرقی نمی کند ظهر داغ و طاقت فرسای تابستان باشد یا شب های سرد زمستان؛ شیر مردان جاده ها در حالی که خواب می خواهد چشمان خسته شان را برباید، با حادثه ستیز می کنند و با به حرکت درآوردن چرخ های وسیله نقلیه سنگین شان قسمتی از چرخ های اقتصاد کشور را به حرکت در می آورند و فقط به انتهای جاده و رسیدن به مقصد فکر می کنند؛ به این که پس از روزها دور ماندن از زن و بچه، لقمه ای نان حلال، ره آورد سفرشان باشد. کمی آن سوتر، همسران و مادران شان زیر لب دعا می کنند تا این بار هم مسافرشان به سلامت به خانه باز گردد و در رویارویی با جاده، آن مار خوش خط و خال که با هزاران خطر در کمین نشسته و گهگاهی به خود پیچیده است، پیروز شود.

پایه های لرزان شریان اقتصاد

«قنبری» موهایش را در جاده سفید کرده است و بیشتر راه های اصلی و فرعی استان های هم جوار را مثل کف دست خود می شناسد. مدتی در جاده ها در بخش مسافری کار کرده و حالا سال هاست که خودش است و «ولوو» اش و یک تسبیح سفید که از آینه آن آویخته است و در دست اندازهای جاده صدای به هم خوردن دانه های آن، سکوت و تاریکی شب را می درد. دغدغه تأمین مخارج زندگی، قسط کامیون از یک طرف و رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی و جلوگیری از بروز تصادف از طرف دیگر موجب شده است افزایش تردد خودروها در جاده ها را تحمل کند و هم چنان در کوه و بیابان و جنگل و دشت براند.«باغچقی» هم راننده تریلی است و از 23 سال پیش در این حرفه فعالیت می کند و از این که جامعه برای رانندگان و ارزش شغل آنان کمتر اهمیتی قائل می شود، ناراحت است؛ در حالی که به گفته او، رانندگان پایه های شریان حمل و نقل کشور محسوب می شوند.او بالا بودن هزینه های نگهداری وسایل نقلیه سنگین را از جمله مشکلات رانندگان و صاحبان این اسب های آهنین ذکر می کند و امیدوار است که مسئولان تسهیلات بیشتر و بهتری در این زمینه ارائه دهند.

عشق رانندگی!

از 15 سالگی که به عنوان شاگرد راننده به دل جاده ها می زد تا امروز که 61 سال دارد، به شغل خود که رانندگی است، عشق می ورزد.

«رسول وضیع» بیش از 4 دهه است که در بخش حمل کالا فعالیت می کند و علاقه مندی اش به این حرفه سخت را در تداوم فعالیت در این شغل، موثر می داند.

او 18 سال و نیم سابقه بیمه تأمین اجتماعی دارد و با اشاره به دشوار بودن شغل رانندگی، اکنون در انتظار باز نشستگی است.

بهترین خاطره اش را روزی عنوان می کند که در ایام 8 سال دفاع مقدس پس از بار زدن کالا در بجنورد به خیل وسایل نقلیه سنگینی پیوست که برای حمل کالا به مناطق جنگی در مشهد رژه رفتند و دانش آموزان آن ها را گلباران کردند.

او وضعیت کنونی جاده ها را نسبت به قدیم، مناسب ارزیابی می کند و از رسیدگی پلیس راه و راه و شهرسازی به وضعیت جاده ها راضی است اما گران شدن لوازم یدکی خودرو و افزایش قیمت لاستیک را مهم ترین مشکل رانندگان عنوان می کند.

زندگی با خاطرات تلخ و شیرین

«تقی برزگران» یکی دیگر از رانندگان کامیون در استان است که از سال 60 فعالیت خود را آغاز کرده است و بیش از 19 سال هم از سابقه بیمه تأمین اجتماعی اش می گذرد. او به علت جراحی دیسک کمر توانایی انجام کارهای سنگین را ندارد اما با داشتن 57 سال سن ناچار است تا سن 60 سالگی کار کند تا بتواند بازنشسته شود. او هم مانند بقیه راننده ها شغل رانندگی را در ردیف مشاغل سخت ارزیابی می کند و آرزو دارد که این حرفه نیز جزو حرفه های سخت و زیان آور در قانون تأمین اجتماعی قرار گیرد تا روزنه امیدی برای رانندگان کهنه کار گشوده شود.

او رانندگی را شغلی می داند که همیشه توأم با استرس است و پرکار، از پنچرشدن لاستیک با آن جثه بسیار سنگینش و پنچرگیری در آفتاب تموز یا چله سرد زمستان، تا مراقبت از بار و در امان نگه داشتن آن از نفوذ آب باران یا دور کردن آن از گزند سارقان!

هم چنین دغدغه مبارزه با جاده و مرگ برای سالم رساندن باری که نزد او امانت است و به سلامت رسیدن خود برای ادامه زندگی، برای بازگشتی دوباره به آغوش خانواده.

بیشترین خاطرات «برزگران» در پیچ و تاب جاده ها رقم خورده است؛ خاطره هایی که گاهی با دیدن تصادف های ناگوار، تلخ است و خاطره هایی هم شیرین، مانند کمک کردن به مسافرانی که در راه مانده اند، بدون هیچ چشم داشتی و فقط محض رضای خدا آن ها را به مقصد رسانده است.

شغل شریف رانندگی

آن چه مسلم است، جان از مال عزیزتر و مهم تر است و همین موضوع است که مسئولیت رانندگان اتوبوس های برون شهری که گنجایش 40 مسافر را دارد، سنگین تر می کند. چون با کوچک ترین سهل انگاری و در یک ثانیه می تواند با جان 40 نفر بازی کند. هنوز هم هستند مسافرانی که مانند گذشتگان خود، با به حرکت افتادن چرخ های اتوبوس یا مینی بوس، برای سلامت آقای راننده و به سلامت رسیدن به مقصد، صلوات می فرستند. «رضا» راننده جوانی است که با شوق و ذوق در جاده بجنورد- مشهد کار می کند و به شغل خود که از آن به عنوان یکی از شریف ترین و در عین حال سخت ترین مشاغل یاد می کند، عشق می ورزد. او 7 سالی را به عنوان شاگرد راننده اتوبوس کار کرده است و امسال توانسته خود به عنوان یک راننده، پشت فرمان بنشیند و در رویاهای خود که البته آن ها را دست یافتنی می داند، خیال خرید یک اتوبوس را دارد؛ بنابراین از مسئولان تقاضا می کند برای جوانان تسهیلات بهتری را در این زمینه ارائه دهند. یکی از رانندگان اتوبوس برون شهری استان هم که خود را «محمدی» معرفی می کند، به دست و پنجه نرم کردن رانندگان با مشکلات مختلف از جمله نبود جایگاه اجتماعی، سخت بودن شغل، پایین آمدن آستانه تحمل مسافران و دشوار بودن وضعیت معیشتی این قشر اشاره می کند و می گوید: مسافر و راننده باید احترام متقابلی داشته باشند و به عنوان همسفر، مشکلات احتمالی را که برای هر یک پیش می آید، تحمل کنند، نه این که با بروز کوچک ترین موردی به پر و بال یکدیگر بپیچند.

او پرتوقع بودن برخی مسافران و غرولندهای آن ها را مانع تمرکز راننده برای امر خطیر رانندگی می داند و به عنوان نمونه به کشمکش هایی اشاره دارد که گاهی بر سر کرایه رخ می دهد یا گلایه مردم از سرد یا گرم بودن اتوبوس و خراب شدن، توقف یا پنچر شدن وسیله نقلیه ایجاد می شود.

دغدغه های معیشتی و بیمه ای رانندگان

«شیرمحمد برزویی» رئیس انجمن صنفی رانندگان خراسان شمالی، مهم ترین مشکل رانندگان برون شهری را سختی کار آن ها می داند، شغلی که از نظر او در زمستان و تابستان در این جاده های پرترافیک به راستی زجرآور و طاقت فرساست. ضمن این که امکانات رفاهی در جاده ها برای رانندگان به اندازه کافی موجود نیست که بتوانند در طول راه به استراحتی چند ساعته بپردازند و ادامه مسیر دهند.او به بالا بودن تورم و تأثیرگذاری آن بر قیمت لوازم یدکی و به ویژه لاستیک خودرو اشاره می کند و هم چنین کرایه حمل کالا در استان را نسبت به استان های هم جوار بسیار پایین تر بر می شمرد؛ موضوعی که امیدوار است از سوی اداره کل حمل و نقل و پایانه ها و استانداری پی گیری شود.او اگر چه بیمه تأمین اجتماعی و تحت پوشش قرار گرفتن رانندگان در بیمه تکمیلی را نقطه امیدی برای رانندگان می داند اما بالا بودن استهلاک وسایل نقلیه و تقسیط تسهیلات خرید وسایل نقلیه را از جمله مشکلات رانندگان برای پرداخت حق بیمه می داند.به گفته وی، 80 درصد وسایل نقلیه سنگین به طور اقساطی خریداری شده است و از همین رو، مساعدت مسئولان برای کمک های بیشتر به رانندگان و قرار گرفتن این شغل جزو حرفه های سخت را خاطر نشان می کند.او نبود پارکینگ ویژه وسایل نقلیه سنگین در شهرها و بالا بودن وثیقه بانک ها برای دریافت تسهیلات خرید و نوسازی ناوگان را از جمله مشکلات رانندگان جاده می داند.

بی اهمیتی به محل استراحت رانندگان در جاده ها

دبیر انجمن صنفی رانندگان خراسان شمالی هم که راننده تریلی 18 چرخ است، از این که تاکنون به محل استراحت رانندگان ناوگان سنگین در جاده ها اهمیت چندانی داده نشده است، اظهار نارضایتی می کند و با اشاره به جریمه های سنگین پلیس راه می گوید: پارکینگ هایی که در مسیر راه ها وجود دارد، از امنیت خوبی برخوردار نیست و به این منظور باید مکان های امنی برای رانندگان احداث شود.

«حسن حسینی» رانندگان برون شهری را فداکاران گمنامی می داند که جان خود را بارها و بارها به خطر می اندازند و به نوعی همواره با حادثه و مرگ در حال ستیز هستند اما متأسف است که جامعه به این قشر زحمتکش دید مثبتی ندارد.

رانندگی جزو مشاغل سخت نیست

در عین حال «ملایی» کارشناس ارشد امور فنی بیمه شدگان اداره کل تأمین اجتماعی خراسان شمالی به شرایط سنی بیمه شدگان برای بازنشستگی اشاره می کند که یکی از آن ها داشتن حداقل 20 سال سابقه پرداخت حق بیمه و رسیدن به سن 60 سالگی است.البته به گفته وی، فرد 50 ساله ای که از سابقه بیمه اش 30 سال بگذرد یا 35 سال سابقه پرداخت بیمه داشته باشد، بدون لحاظ کردن شرایط سنی می تواند بازنشسته شود. در این میان، رانندگان برون شهری نیز از این قاعده مستثنا نیستند، چون بیمه آن ها جزو حرف و مشاغل آزاد است و با توجه به قوانین کنونی، مشمول قوانین حرفه های سخت و زیان آور نمی شوند.

شرایط ارائه تسهیلات به رانندگان

مدیر کل حمل و نقل و پایانه ها که تعداد رانندگان فعال در عرصه حمل و نقل برون شهری استان را 10 هزار و 775 نفر بر می شمرد، می گوید: از این تعداد 7 هزار و 738 نفر در بخش حمل کالا و 3 هزار و 37 نفر در قسمت حمل و نقل مسافری مشغول خدمت هستند.«سعید سبحانی» با اشاره به بیمه بودن همه رانندگانی که کارت هوشمند معتبر دارند و نیز برخورداری آن ها از بیمه تکمیلی تأمین اجتماعی، از ارائه تسهیلات به متقاضیان تعویض خودروهای اسقاطی خبر می دهد، به طوری که متقاضی که از عمر اتوبوس وی 25 سال گذشته باشد، می تواند با تحویل آن به مرکز اسقاط خودرو از 150 میلیون ریال تخفیف برخوردار شود، هم چنین برای انواع کامیون هایی که بیش از 35 سال عمر دارند، در قبال جایگزین شدن وسیله نقلیه جدید تسهیلات 200 تا 800 میلیون ریالی با بهره مصوب بانک مرکزی و بازپرداخت 7 ساله ارائه می شود و متقاضیانی که مینی بوس هایی با عمر 30 سال به بالا دارند، در صورت اسقاط آن 200 میلیون ریال تسهیلات با بازپرداخت 60 ماهه دریافت می کنند؛ که 80 میلیون ریال آن از سوی اداره کل حمل و نقل و پایانه ها و 30 میلیون ریال از سوی مرکز اسقاط خودرو پرداخت می شود.اما داستان ناوگان سواری کرایه بین شهری فرق می کند؛ به طوری که به گفته «سبحانی» با عقد تفاهم نامه بین اداره های کل حمل و نقل و پایانه ها و کمیته امداد استان، متقاضیان خرید خودرو برای این بخش می توانند از وام 100 میلیون ریالی این نهاد بهره مند شوند.اگر چه بیشتر رانندگان بخش باری از نبود پارکینگ گلایه می کنند اما «سبحانی» با اشاره به این که از ابتدای مهرماه امسال، این پارکینگ در خروجی بجنورد به مساحت 9 هزار مترمربع به بهره برداری رسیده است، این مکان را محل مناسبی برای توقف وسایل نقلیه سنگین می داند و می افزاید: این مکان حصارکشی شده است و علاوه بر برخورداری از نگهبان، امکاناتی مانند دوربین مداربسته، برج نوری و سرویس بهداشتی دارد و هزینه استفاده از آن نیز با داشتن این امکانات فقط 30 هزار ریال است.موضوعی که اگر رانندگان وسایل نقلیه سنگین به آن توجه کنند، مانع بروز مشکلات ناشی از توقف در داخل شهر از جمله تصادفات و ایجاد مزاحمت برای همسایه ها و شهروندان خواهد شد. 17 هزار و 597 دستگاه کامیون، 883 دستگاه اتوبوس، هزار و 440 دستگاه مینی بوس و 835 دستگاه سواری کرایه عمومی در حالی در محورهای ارتباطی استان به حمل کالا و مسافر به کارگرفته شده است که برای رانندگان آن ها نیز دوره های آموزشی برگزار می شود تا به گفته «سبحانی» از جایگاه اجتماعی خوبی برخوردار شوند؛ یعنی افرادی که می خواهند به عنوان راننده در ناوگان حمل و نقل عمومی فعالیت کنند، باید ضمن داشتن تحصیلات حداقل سوم راهنمایی، در این دوره های آموزشی نیز شرکت کرده باشند.فعالیت تشکل های صنفی و انجمن رانندگان از جمله موارد دیگری است که او به آن ها اشاره می کند و می گوید: این اقدام ها نشانه بها دادن به حرفه رانندگی است و افرادی هم که در این تشکل و انجمن ها فعالیت می کنند، منتخبان خود رانندگان هستند و می توانند مدافع حق قانونی آن ها باشند و ما با تشکیل جلسه های مشترکی با آن ها مشکلات مطرح شده را مورد بررسی و پی گیری قرار می دهیم.او میزان کالا و مسافر جا به جا شده در استان را طی 8 ماه امسال به ترتیب 2 میلیون و 510 هزار تن و 2 میلیون و 300 هزار نفر اعلام می کند و درباره پایین بودن نرخ کرایه که مورد اعتراض رانندگان بوده است، اظهار می دارد: نرخ کرایه در این زمینه از ابتدای امسال تاکنون 34 درصد افزایش یافته است و افزایش نرخ باید منطقی باشد تا هیچ کدام از طرفین متضرر نشوند، چون کاهش خرید، در سفارش بار هم تأثیر منفی می گذارد و این امر به ضرر رانندگان خواهد بود.